1به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ آبان، روزي است براي تهران. شهري كه روزگاري ده كوچكي بيش نبود و امروز به پايتخت مدرن ايران بدل شده است. شهري كه با بزرگ شدن و مدرن شدنش، معضلات و گرفتاري‌هايش نيز بزرگ و بزرگ‌تر شد. شهري كه منابع كهن تاريخي از آن به‌عنوان سكونتگاهي خوش آب و هوا و اقليمي خوش ياد مي‌كنند اما چهره تهران اين سال‌ها چنان تغيير كرده است كه اگر كاتبان و نويسندگان و سياحاني كه در وصف تهران كتاب‌ها و سفرنامه‌ها نوشته‌اند، بار ديگر به اين شهر سفر كنند، آن را نخواهند شناخت و باور نخواهند كرد. اين همان ده كوچكي است كه چنارها و سپيدارهاي سربه فلك كشيده و جوي‌هاي روان و آسمان آبي‌اش روزگاري هوش از سرشان مي‌برد.
شايد تنها يادگارهايي كه از آن روزگاران براي پايتخت‌نشينان باقي مانده، اسامي بعضي خيابان‌ها و كوچه‌هاست. سبزه ميدان، سنگلج، پاچنار، لاله‌زار، دروازه شميران و پيچ امين‌الدوله؛ اسامي‌اي كه شايد خيلي از ما علت نامگذاري آن را نمي‌دانيم و هيچگاه منابع موثقي براي يافتن پاسخ سوال‌هايمان نيافته‌ايم. در ميدان بهارستان و در مجاورت مجلس شوراي ملي و البته مجلس جديد مكاني وجود دارد كه پاسخ بسياري از سوالاتمان را درباره شهري كه در آن زندگي مي‌كنيم، در آستين دارد. دفتر پژوهش‌هاي تاريخي شهر تهران جايي است كه اطلاعات بسياري درباره تهران و شخصيت‌هاي معروفي كه در آن زندگي مي‌كردند،در اختيار قرار مي‌دهد.
از اطلس فرهنگي شهر تهران تا مجله بلديه
اين دفتر منابع و مدارك ارزشمند و معتبري در زمينه تهران‌شناسي در خود جاي داده است و جزو معدود مكان‌هايي است كه كتابخانه تخصصي تهران‌شناسي دارد. تمامي سفرنامه‌هاي مرتبط با تهران در اين واحد نگهداري مي‌شود. تعدادي از كتاب‌هاي مرجع و ناياب كه در بازار يافت نمي‌شوند، توسط اين دفتر اسكن شده و نسخه‌اي از آن در اختيار پژوهشگران قرار گرفته است.
يكي از منابع موجود در اين دفتر، اطلس فرهنگي شهر تهران است. همچنين كتابچه‌هايی مربوط به بودجه شهرداري تهران در دوران قبل از انقلاب مثل سال ۱۳۳۹ نيز در اين دفتر وجود دارد. اين دفتر آرشيو خوبي از اسناد شوراهاي محلي، انجمن شهر و شوراي شهر تهران كه حدود ۹۸ سال از تاريخ آن مي‌گذرد، در خود جاي داده است.
در اين دفتر همچنين انواع مجله‌ها و روزنامه‌هاي قديمي كه موضوعات شهر و مديريت تهران را پوشش مي‌دادند، گردآوري شده است. در اين ميان مجله بلديه تهران جذابيت ويژه‌اي دارد. اين مجله بين سال‌هاي ۱۳۰۲ تا ۱۳۱۳ به چاپ مي‌رسيد و علاوه بر موضوعاتي مانند خلاصه مذاكرات انجمن بلديه تهران، لوايح، طرح‌ها و مقالات مديران شهري آن زمان، مطالب جالبي درباره قيمت‌هاي مواد غذايي، خريد و اجاره اماكن تجاري، رستوران‌ها و قهوه‌خانه‌هاي شهر در ۸۰ سال پيش دارد.
جست‌وجوي طهران در لابه‌لاي منابع تاريخي
نام طهران را نخستین‌بار در ترجمه احوال یکی از محدثین بزرگ به نام «محمد بن ابوعبدالله حافظ تهرانی رازی» می‌بینیم. در «فارسنامه» ابن بلخی نیز از طهران به دلیل انارهای خوبش یاد شده است. همچنین در کتاب «آثار‌البلاد»زکریای قزوینی اطلاعات جالبی درباره مردم دهکده طهران وجود دارد.
در این اثر طهرانی‌ها به‌عنوان مردمانی سرسخت و یاغی، باج‌نده و ستیزه‌جو معرفی می‌شوند. در این کتاب به این نکته نیز اشاره شده است که تهران ۱۲ محله دارد و اهل هر محله با محله دیگر در نزاع هستند و به سلطان وقت خراج نمی‌دهند. در متون قدیم از محله‌هایی همچون «عودلاجان»، «چال‌میدان»، «بازار» و «سنگلج» به‌عنوان قدیمی‌ترین مناطق طهران قدیم نام برده می‌شود.
در سفرنامه سیاحانی که به ایران سفر کرده‌اند نیز نام و نشانی از این دهکده را می‌یابیم. مهم‌ترین این سیاحان که در سفرنامه‌هایشان به طهران اشاره کرده و فرهنگ و زندگی مردم آن را مورد بررسی قرار داده‌اند می‌توان به«موسیو اولیویه» و «پیترو دلاواله» اشاره کرد.
پیترودلاواله، جهانگرد ایتالیایی که در زمان شاه عباس بزرگ صفوی به ایران آمد درباره طهران مي‌نويسد: «این آبادی وسیع و بزرگ است، اما جمعیت کمی دارد. بیشتر محلات این شهر باغستان‌هایی است که درختان میوه دارند. تمامی کوچه‌ها آب جاری دارند و با سایه درختان چنار پوشیده شده‌اند، به همین دلیل این شهر را «شهر چنار» نامیده‌اند. غیر از این چیزی که درخور گفتن باشد در این شهر دیده نشد.»
روزي براي تهران
جمعی از متخصصان معمار، شهرساز و کارشناسان پیشکسوت حوزه میراث فرهنگی با راه‌اندازی موسسه «مطالعات تهران، کلان‌شهر» به فکر راه‌حلی برای نجات این کلان‌شهر افتادند و به دنبال آن روزی را با نام تهران انتخاب کردند تا شاید بتوان از این طریق تهران و دردهای آن را به همه نشان داد و به این شهر یاری رساند.
جشن «تهران» امسال در روزهای اول و دوم آبان ماه ۱۳۹۳ در باغ موزه قصر از ساعت ۱۵ تا ۲۰ همراه با جلسات سخنرانی با موضوعات «شهر برای شهروندان» و «میراث معماری تهران»، نمایش فیلم و نمایشگاه آثار دومین مسابقه تهران «پیشنهادی برای تهران» با محوریت ارتقای کیفیت زندگی در سه حوزه میدان فردوسی، دروازه دولت و چهارراه ولیعصر تا چهارراه کالج، اهدای جوایز در اختتامیه جشن تهران و کاشت هفت چنار توسط هفت فرهیخته فرهنگی و برنامه‌های متنوعی برای ارتباط هرچه بیشتر مردمی در محوطه باغ-موزه قصر همراه با اجرای نمایش، کارگاه کودکان، کارگاه نقاشی و برنامه‌های دیگری برگزار می‌شود.
نظر شما